Różnice między dachówkami cementowymi i ceramicznymi

Dachówki są najbardziej tradycyjnym i prestiżowym rodzajem pokrycia dachowego. Ze względu na swój wygląd nadają budynkowi szczególnego charakteru, podkreślając jego atrakcyjny wygląd, a także będąc jednymi z trwalszych oraz bardziej wytrzymałych materiałów używanych na dachach.

Przez długi czas panowało przekonanie, że dachówka nadaje się najlepiej do krycia budynków zaprojektowanych w stylu klasycznym, nawiązującym do obiektów stonowanych i inspirowanych budownictwem zakorzenionym w tradycji. Wraz z pojawieniem się nowych kształtów i wzorów łączących się prostymi formami geometrycznymi z dachówek zaczęto równie chętnie korzystać przy wykonywaniu pokryć dachowych na budynkach nowoczesnych. Każdy inwestor, który chciałby zastosować pokrycie z dachówki, musi sobie jednak odpowiedzieć na pytanie, czy lepiej będzie się zdecydować na typowe dachówki ceramiczne, czy też raczej na dachówki cementowe. Przyjrzyjmy się bliżej zaletom obu tych rozwiązań i przekonajmy się, jakie są między nimi podobieństwa oraz różnice.

 

Z czym wiąże się wykorzystanie dachówek ceramicznych lub cementowych?

Zarówno dachówki ceramiczne, jak i cementowe są zaliczane do pokryć ciężkich. Choć jedne i drugie różnią się nieco swoją masą oraz rozmiarami poszczególnych elementów, to są one cięższe od wszystkich innych typów materiałów pokryciowych poza bardzo drogim, a jednocześnie rzadko wykorzystywanym łupkiem skalnym. Zaletą korzystania z pokryć ciężkich jest ich wysoka odporność na silne wiatry, będące jednym z największych zagrożeń dla trwałości dachów. W przypadku większych wichur problemem jest zwykle nie tyle sam napór wiatru, choć i on ma duże znaczenie dla możliwych uszkodzeń, a raczej jego siła ssąca. Jest to dość duże podciśnienie, które powstaje na zawietrznej części dachu stromego, na połaci dachu płaskiego albo pochylonego pod niewielkim kątem wskutek dużych różnic ciśnienia. Siła ssąca może powodować unoszenie elementów pokrycia oraz ich zrywanie. W przypadku pokrycia z dachówek jej działanie jest jednak częściowo niwelowane za sprawą niezbyt dużej wielkości poszczególnych płytek oraz ich sporej w stosunku do rozmiarów wadze. Duże znaczenie ma także zdolność dachówek do tzw. klawiszowania, czyli unoszenia się ich dolnej części, co zmienia charakter przepływu powietrza i zabezpiecza w znacznej mierze pokrycie przed zerwaniem.

Duża masa pokrycia z dachówek ceramicznych lub cementowych ma jednak także swoje minusy. Jednym z największych jest konieczność przenoszenia większych obciążeń związanych z wagą pokrycia przez ściany nośne oraz konstrukcję więźby dachowej. Ułożenie dachówki wymaga zwykle większego zagęszczenia krokwi, wyboru nieco grubszych belek, a często także stosowania dodatkowych wzmocnień, zwłaszcza jeśli dach ma skomplikowaną konstrukcję. Kolejnym ograniczeniem związanym z dachówkami jest czas trwania prac nad wykonaniem pokrycia, który jest dłuższy, niż przy innych materiałach. Dachówki muszą być mocowane do łat, które muszą być odpowiednio zagęszczone, znacznie bardziej niż podczas montażu popularnej blachodachówki. W przypadku, gdy dach ma mieć złożoną geometrię i znajdują się na nim lukarny lub wszelkiego rodzaju daszki konieczne może się też okazać wykonanie pełnego deskowania, co wpływa na wydłużenie czasu potrzebnego do ułożenia pokrycia i podnosi koszt materiałów oraz samej robocizny.

Zaletą dachówek obu typów jest jednak atrakcyjny wygląd budynku i wysoka trwałość dachu. Plusem jest możliwość układania dachówek na niemal każdym dachu stromym, nawet o stosunkowo niewielkim nachyleniu. Producenci większości dachówek dopuszczają ich wykorzystanie na dachach, które mają pochylenie od około 22° wzwyż. Ograniczenie to wynika z tego, iż dachówki są wyposażone w specjalne zamki ułatwiające połączenie i dodatkowo je uszczelniające m.in. dzięki masie opierających się o siebie elementów, a wraz ze zmniejszeniem nachylenia połaci wytrzymałość na działanie wody i wiatru będzie ulegała ograniczeniu. Można jednak znaleźć takie rodzaje dachówek, które mogą być wykorzystywane na dachach o bardzo małym spadku, nawet sięgającym jedynie 10°. Warto także wspomnieć, że znaczna masa pokrycia korzystnie wpływa na ograniczenie docierającego do wnętrza budynku hałasu, przede wszystkim powodowanego przez opady atmosferyczne, ale także pochodzącego z innych źródeł.

 

Czym wyróżniają się dachówki ceramiczne?

Dachówki ceramiczne powstają w technologii, której ogólne zasady nie uległy zmianie od wielu wieków, choć dziś wykorzystuje się do tego celu nowoczesne urządzenia i kontrola nad całym procesem jest znacznie większa. Dachówki powstają z mieszanki naturalnej gliny, składającej się z m.in. z iłów i skaleni, do której wprowadza się dodatek w postaci piasku kwarcowego. Używane materiały są bogate w związki żelaza i manganu, które w zależności od rodzaju i zawartości nadają dachówkom naturalne wybarwienie od jasnych odcieni czerwieni po bardzo głębokie, nierzadko zbliżone do brązu. Po dokładnym rozdrobnieniu i wymieszaniu do składników dodawana jest pewna ilość wody umożliwiająca uplastycznienie masy i wypełnienie nią form. Dachówki są wstępnie suszone, po czym dwukrotnie wypalane w temperaturze około 600°C, a następnie ponad 1000° C.

Dachówki ceramiczne mogą być wykańczane na różne sposoby. Produkuje się dachówki naturalne, które nie są już poddawane żadnym procesom ulepszającym. Ich cechą charakterystyczną jest dość nierównomierne wybarwienie, które jest efektem rozmaitej zawartości tlenków żelaza w materiale. Pozwala to uzyskiwać bardzo interesujące efekty dekoracyjne, lecz jednocześnie dachówki naturalne są bardziej narażone na zabrudzenia i korozję biologiczną. Inaczej jest w przypadku dachówek angobowanych. W trakcie procesu produkcyjnego są one pokrywane warstwą angoby, która jest mieszanką gliny oraz barwników, dzięki czemu istnieje możliwość uzyskania znacznie szerszej palety kolorów, a w obrębie jednej partii dachówki są bardzo jednolite. Angobowanie wpływa na łatwiejsze pozbywanie się zanieczyszczeń i mniejszą podatność na korozję biologiczną. Kolejną możliwością są dachówki glazurowane. W tym przypadku na powierzchni dachówki tworzy się szklistą powłokę, która nie tylko barwi je na wybrany kolor, ale także tworzy połyskującą i gładką warstwę dającą najlepszą ochronę przed zabrudzeniami i porastaniem.

Największymi zaletami dachówek jest ich niska nasiąkliwość oraz bardzo dobra odporność na warunki zewnętrzne. Ze względu na to, że do ich wnętrza nie przenika woda, dachówki ceramiczne są odporne na mróz oraz nie wchłaniają wielu zabrudzeń. Można je łatwo czyścić np. przy użyciu myjki ciśnieniowej – w zależności od rodzaju wykończenia będzie to konieczne z różną częstotliwością, najrzadziej przy dachówkach glazurowanych, najczęściej, gdy na dachu będą ułożone dachówki naturalne. Ważną cechą dachówek jest ich wysoka trwałość. Dachy pokryte dachówką ceramiczną bez problemów wytrzymują kilkudziesięcioletnią eksploatację, a wiele z nich może osiągnąć okres użytkowania przekraczający sto lat, co sprawia, że kryty w ten sposób dom staje się prawdziwą inwestycją na pokolenia.

 

Charakterystyka i zalety dachówek cementowych

Dachówki cementowe powstają w zupełnie innej technologii niż ceramiczne, jednak ich jakość i trwałość jest porównywalna z dachówkami ceramicznymi i daleko przewyższa parametry pokryć dachowych innego rodzaju. Dachówka cementowa powstaje z mieszanki betonowej, w skład której wchodzi najwyższej jakości cement portlandzki o bardzo małej zawartości wapna, a także kruszywo w postaci drobnego i specjalnie wyselekcjonowanego piasku kwarcowego, którego ziarna związane cementem tworzą strukturę materiału. Do powstającej masy wprowadzane są barwniki, dzięki czemu materiał jest równomiernie zabarwiony w całej swojej masie, a także odpowiednia ilość wody, pozwalająca na to, by cement mógł w wyniku hydratacji związać drobiny kruszywa. Powstała po dobrym wymieszaniu wszystkich substancji masa jest następnie wprowadzana do form, po czym poddaje się ją suszeniu, najczęściej w temperaturze zbliżonej do 60°C. Po wysuszeniu dachówki są jeszcze zabezpieczane powłoką ochronną, podnoszącą odporność na zabrudzenia i inne czynniki zewnętrzne, a w wielu przypadkach także barwiącą materiał. Najczęściej do tego celu wykorzystywane są farby akrylowe albo polimerowo-akrylowe. Dachówki betonowe mogą być wytwarzane w rozmaitych wersjach – matowych, z połyskiem lub satynowanych. Dodatkowe warstwy zwiększają gładkość, a także zabezpieczają przed zabrudzeniami oraz poprawiają hydrofobowość.

Dachówki cementowe są produkowane w wielu kształtach wzorowanych na klasycznych dachówkach ceramicznych np. karpiówce czy tradycyjnej dachówce holenderskiej tzw. esówce, jednak szczególnie popularne są cementowe dachówki płaskie. Mają one postać zbliżoną do prostokątnych płyt i są oferowane w dobrze sprawdzających się na nowoczesnych budynkach wybarwieniach – przede wszystkim różnych odcieniach szarości aż po głęboką czerń. Cechą charakterystyczną dachówek cementowych jest nieco większy  rozmiar poszczególnych elementów. Podobnie jak ceramika, nie wchłaniają one wody, ze względu na niską nasiąkliwość betonu, dodatkowo wzmacnianą nanoszonymi na elementy powłokami.

Dachówka betonowa może poszczycić się bardzo wysoką trwałością, niewiele odbiegającą od dachówki ceramicznej. W tym przypadku czas użytkowania pokrycia również wynosi kilkadziesiąt lat, a jego przewidywany możliwy czas użytkowania zbliża się do około 80 lat. Wielką zaletą dachówki betonowej jest jej niższa w porównaniu z dachówką ceramiczną cena. Podobnie jak w przypadku dachówki ceramicznej ważna jest jakość wykonania wyrobu, przy wyborze dachówki duże znaczenie będzie więc miała renoma oferującego ją producenta. W przypadku dachówek cementowych znaczenie dla użytkownika może mieć niższa cena oraz mniejszy ciężar, czas układania obu materiałów będzie jednak taki sam.